Potrošili manje od predviđene sume jer se rodilo malo beba!

Istraživanje “Zašto rode zaobilaze Temnić?” pokazalo je da se Opština Varvarin suočava sa ozbiljnim demografskim i društvenim problemima što, u perspektivi, ugrožava normalno funkcionisanje zajednice.

Šta je pokazalo istraživanje Centra za istraživačko novinarstvo Kruševac vezano za demografska kretanja u Opštini Varvarin?

– U poslednjih 50 godina broj stanovnika Opštine Varvarin smanjen je za trećinu, sa 26.423 na 17.966.

– U poslednjih 25 godina između dva popisa stanovništva Opština Varvarin „gubi“ oko 2.500 stanovnika, odnosno od 200 do 250 godišnje.

– Prema projekciji Zavoda za statistiku Republike Srbije broj žitelja opštine je 2014. godine iznosio 17.349, što je za 617 manje u odnosu na popis stanovništa 2011. godine kada je bilo 17.966 stanovnika.

– Ukoliko se trend smanjenja broja stanovnika nastavi, Opština Varvarin će na popisu 2021. godine imati između 15.000 i 15.500 stanovnika, a 2031. godine manje od 13.000 žitelja.

– Opština Varvarin je svrstana u treću grupu opština u kojima se, između dva popisa, broj stanovnika smanjuje za 15 %.

– Od 21 naselja u Opštini Varvarin smanjenje broja stanovnika je registrovano u 20 naselja.

– Najdramatičnija situacija je u selima Gornjeg Temnića. Od 106 beba u 2015. godini sa ovog područja je bilo samo devet.

– Broj zaposlenih u Opštini Varvarin na 1.000 stanovnika, 92,  je najniži u Rasinskom okrugu.

– Prosečna starost stanovnika Opštine Varvarin je 45,6 godina.

– Na popisu 2011. godine registrovano je samo 2.936 osoba mlađih od 14 godina.

– Svake godine u varvarinskim školama je 50 đaka manje.

– Mladi ljudi, u reproduktivnoj dobi, napuštaju područje Varvarin i odlaze na rad u inostranstvo ili na studije u univerzitetske centre iz kojih se mali broj vraća.

– Centar za socijalni rad u Varvarinu ima 908 korisnika po raznim osnovama, što je skoro 5% ukupne populacije.

Ovo je samo deo upozoravajućih demografskih podataka i zapažanja koji se odnose na Opštinu Varvarin. Razlog više za zabrinutost je činjenica da se ne radi o nekoj brdskoj – planinskoj komuni, već opštini koja je locirana u „srcu Srbije“, sa dobrim komunikacijama sa glavnim putnim pravcima, odličnim privrednim i poljoprivrednim potencijalom…

U „Strategiji održivog razvoja Opštine Varvarin“ navodi se da su strateški prioriteti ekonomski razvoj i zapošljavanje, infrastruktura, društveni razvoj, poljoprivreda i razvoj sela, zaštita životne sredine.

Planirani prioriteti neće moći da budu realizovani ukoliko se postojeći demografski trendovi nastave, jer zajednica neće imati najvažaniji element, a to su ljudski resursi i potencijali.

Šta Opština Varvarin, sa svojim ograničenim finansijskim resursima, preduzima da bi poboljšala natalitet?

– U 2015. godini na ime naknada za nezaposlene porodilje iz opštinskog budžeta je isplaćeno 12,8 miliona dinara, a kao naknada za novorođenčad 588.000 dinara. Nezaposlena porodilja dobija podršku od 12.000 dinara na mesečnom nivou, dok beba ne napuni godinu dana. Veliki je broj nezaposlenih porodilja i sve je veći broj žena koje to primaju. Prošle godine smo preraspodelom sredstava uspeli da obezbedimo naknadu. U ovoj godini je za nezaposlene porodilje predviđeno 13,4 miliona dinara, a za naknade za novorođenčad 600.000 dinara. – objašnjava Zorica Savić, načelnica Odeljenje za privredu, finansije, urbanizam, stambeno – komunalne poslove i inspekcijski nadzor opštine Varvarin i dodaje – Koliko beležimo pad nataliteta ukazuje podatak da smo prošle godine u budžetu predvideli 800.000 dinara za novorođenčad, a isplatili 588.000 dinara jer, na žalost, beba nije bilo dovoljno.

Za naselja u Opštini Varvarin karakterističan je proces starenja stanovništva, što prouzrokuje niz problema, jer se radi o komuni koja svoj ekonomski razvoj, ili je možda bolje reći opstanak, bazira na poljoprivredi i preradi poljoprivrednih proizvoda. Veliki broj starih ljudi u selima nije u mogućnosti da obrađuje zemlju. Tako ostaju bez osnovnih prihoda i pomoć moraju da traže od lokalne zajednice.

– Stara lica u Opštini Varvarin, najčešće socijalno ugrožena lica, primaju od Crvenog krsta Varvarin pomoć u namirnicama, sredstvima za higijenu, brašnu, odeći, obući. U prethodna četiri meseca starija lica su koristila usluge projekta „Pomoć u kući za starija lica“ kojom je bilo obuhvaćeno 70 korisnika u 19 sela naše opštine i radile su 11 gerontodomaćice. – priča Ljiljana Arsić, sekretar Crvenog krsta Varvarin, dodajući da stare osobe u ovu organizaciju najčešće dolaze u zimskom periodu, kada najviše traže hranu i obuću.

Projektom Narodna kuhinja sprema se i distribuira hrana za 140 korisnika, ali su kapacitet i dobijeni artikli hrane od Crvenog krsta Srbije za 150 korisnika.

– Hrana se deli na 12 puntktova i to: Varoš Varvarin, Selo Varvarin, Obrež, Bačina, Orašje, Bošnjane, Maskare, Donji Katun, Gornji Katun, Cernica, Suvaja i Izbenica. Deset artikla hrane za Narodnu kuhinju dobijamo iz Crvenog krsta Srbije, a nedostajuće namirnice, kao što su suhomesnati proizvodi i začini, kupujemo sredstvima koje je obezbedila lokalna samouprava. Pripremu i distribuciju hrane obavlja STC „Temnić“ sa kojim imamo sklopljen ugovor za te poslove. Finansijskim planom za 2016. godinu za Narodnu kuhinju obezbeđena su sredstva u iznosu od 3.515.149 dinara. Uvidom u podatke iz ranijih godina utvrdili smo da se broj korisnika povećava. – naglašava Ljiljana Arsić.

Analizirajući sve dostupne podatke, jasno je da će nadležni u Opštini Varvarin u narednih 10 do 15 godina morati da ulože ogromne napore i stvore ambijent pogodan za ostanak mladih ljudi. Posao, zanimljiv društevni život, kulturni i sportski događaji su ono što mladi traže da bi ostali u Varvarinu i okolnim selima.

Na drugoj strani, moraće i lokalne servise da podrede potrebama starije populacije koja je sve brojnija. U tim naporima sigurno će im biti potrebna i pomoć državnih institucija koja je, za sada, izostala.