Opština Varvarin, sa bogatom i plodnom moravskom zemljom i rodnim brežuljcima Temnića, ima izvanredne privredne potencijale koje, zbog brojnih prepreka, ne uspeva u potpunosti da iskoristi.
Aktuelnoj percepciji ekonomske i socijalne slike o opštini ne pomaže podatak da je po razvijenosti svrstana u četvrtu kategoriju lokalnih samouprava.
– Okvirna je računica da je više od 1.000 ljudi ostalo bez posla u tranzicionom periodu koji kod nas još uvek traje – ističe za CINK Zoran Milenković, predsednik opštine Varvarin. – Neuspešne privatizacije, gašenje industrijskih giganata i “filijala” većih preduzeća dovele su do toga da nam se objektivno smanje privredni potencijali. Stečajni postupci pokretani su zbog prekomernog bankarskog zaduživanja. Primer je Poljoprivredni kombinat “Varvarinsko polje”, koji je upošljavao oko 350 radnika u okviru više celina – Fabrika stočne hrane, Fabrika mineralne vode, Hotel “Plaža”, upravna zgrada i drugi objekti.
Svojevremeno je INOS upošljavao oko 1.200 radnika, da bi nakon par “preprodaja” dospeo u ruke vlasnika koji su, konačno, pokrenuli proizvodnju iz oblasti drvne industrije i angažovali oko 60 radnika. Konfekcija “Temnićanka” upošljavala je do 100 radnika, i u međuvremenu je kupljena iz stečaja za potrebe novopokrenute proizvodnje uspešnog preduzeća “Dolina Morave”.
Osetio se i gubitak više od 100 radnih mesta u pogonu IMK “14. oktobar” u predstečajnom postupku. Svojevremeno su u ovoj poslovnoj jedinici izrađivane kabine za građevinske mašine i cisterne za benzinske pumpe. Nekoliko radnika vraćeno je na posao da pod ugovorima o privremeno – povremenom angažovanju izrađuje jednokubikažne kontejnere.
Nemali udarac na privredni milje opštine bilo je i gašenje Turpijare, Hladnjače ili rad sa umanjenim kapacitetima u Fabrici živinskog mesa “Brojler” prethodnih godina.
Sukcesivno zaustavljanje zadružnih aktivnosti u poljoprivrednom kraju, gde je u proseku bilo angažovano od 80 do 90 lica, takođe je ozbiljno spotaklo razvoj.
Prema podacima Nacionalne službe za zapošljavanje u oktobru 2015. godine u Opštini Varvarin posao je tražilo 1.061 lice, među njima 540 žena.
– Lica sa evidencije su uglavnom aktivni tražioci zaposlenja, koji su upoznati sa mogućnošću korišćenja subvencija i drugih aktivnih mera zapošljavanja, na šta ukazuje podatak da je ove godine više od 180 lica, tj. 17,5 posto uključeno u aktivne mere zapošljavanja – napominje za CINK Predrag Marković, direktor regionalne filijale NSZ.
Zabrinjava starosna struktura Varvarinaca bez posla. Najviše nezaposlenih je u grupi od 35. do 39. godine, njih 149, odnosno od 30. do 34. godine – 146. Ne manje zanemarljiv je i broj lica koja nisu “atraktivna” poslodavcima. Nezaposlenih od 50. do 54. godine života ima 115, dok je onih od 55. do 59. godine života – 101.
Manje razvijeni preduzetnici uglavnom su skeptični u vezi sa bližim ekonomskim futurizmom. U neformalnim razgovorima sa istraživačima CINK-a, više privednika iz kategorije mikro i malih preduzeća, koji nisu neposredno učestvovali u ovom medijskom projektu, najčešće su se žalili na slabu naplatu, pritisak inspekcijskih službi, agresivno oporezivanje. Nadležni napominju da i činjenica da je opština u “četvrtoj kategoriji” ima prednosti, budući da Fond za razvoj nudi povoljne kredite sa kamatom od jedan posto i grejs periodom od dve godine ovako kategorisanim lokalnim samoupravama.
– Kada smo počinjali da se okupljamo pre 10-ak godina, imali smo dugačak spisak aktivnih članova – naglašava za CINK Miroslava Timotijević – Radonjić, predsednica Opšteg udruženja preduzetnika Varvarina. – Bojim se da danas nije tako. Teška je situacija u zemlji. Veći deo varvarinskih firmi je propao. Mnogi su stradali zbog nenaplativosti kredita.
Izvozni potencijali su očigledni, ali je opštini, na osnovu podataka do kojih je došao CINK, potrebno još dosta investicija i truda kako bi se uključio u tu trku. Među 17 kompanija koje su uzele najveće učešće u spoljnotrgovinskoj razmeni u prvih devet meseci ove godine nema nijedne iz Varvarina.
U drugim parametrima, ovo mesto u Centralnoj Srbiji je u “sredini”. Prosečna zarada od januara do avgusta 2015. godine, prema podacima NZS, iznosila je 43.788 dinara u bruto, odnosno 31.813 dinara u neto iznosu. Prva stavka svrstava ovu opštinu na treće mesto u okrugu po prosečnim primanjima iza Kruševca i Aleksandrovca, a neto primanja, međutim, opštinu “spuštaju” na četvrto mesto, budući da je u Trsteniku realni iznos isplaćene zarade – 32.273 dinara.
Prema informacijama iz Uprave za trezor na teritoriji opštine registrovano je 2.766 poljoprivrednih gazdinstava, ali aktivni status ima 1.960. Podaci iz APR-a ukazuju da u Varvarinu posluje 131 malo preduzeće, 439 radnje, osam zadruga i 11 poljoprivrednih udruženja.
Zvaničan sajt opštine usmeren je ka lokalnom življu (informacije o subvencijama, finansijskim podrškama, aktuelni propisi i konkursi). Zvanično predstavljanje informatora, budžeta i službenog lista doprinosi transparentnosti u radu lokalne uprave i opštinskih organa. S druge strane, privredni potencijali nisu jasno istaknuti, osim što posetiocu sajta može biti zanimljiv istorijski osvrt na bogatu prošlost mesta.
– Varvarin je ekološki čista opština, funkcionalna i uređena u saobraćaju, zdravstvu i školstvu – kraći je opis opštine na zvaničnom sajtu www.varvarin.org.rs. – Bogata, dobro organizovana i napredna sredina sa negovanom kulturom i tradicijom. Tradicionalno poljoprivredno – turistički kraj, sa mladim ljudima koji ostaju da žive i rade u njemu. Temnić – vazdušna banja sa puno zelenila i cveća, uređenih parkova i trgova.
Mogućnost za razvoj istorijskog, lovnog, manastirskog i crkvenog turizma je izuzetna. Opet, smeštajni kapaciteti Varvarina su više nego skromni. Jedini hotel u opštini ne radi, pa trenutno funkcioniše samo privatni pansion u Gornjem Katunu. Opština nema samostalnu turističku organizaciju, već je deo ponude TOK-a. Briga o turizmu je u nadležnosti Sportsko – turističkog centra “Temnić”.
Opština ima i druge privredne potencijale: čak 17.000 hektara obradive površine, 482 hektara poljoprivrednog zemljišta na pašnjacima, kao i 6.062 hektara šumske površine u privatnoj i državnoj svojini.
Prednost Varvarina je i blizina magistralne železničke pruge Beograd – Niš i pruge Stalać – Kruševac na manje od 12 kilometara, skromna udaljenost saobraćajne petlje Pojate – priključku evropske putne mreže i neizbežno prisustvo vodenih površina: Velike i Zapadne Morave, Kalenićke i Jovanovačke reke. Da bi se i ove poslednje činjenice celishodnije iskoristile nužne su značajnije investicije u putnu infrastrukturu.
PREGLED 1 – Broj privrednih društava u Varvarinu:
PREGLED 2 – Broj preduzetnika u Varvarinu:
Comments are closed.