Proces depopulacije je posebno izražen u selima. Prema popisu iz 2011. godine, sela u okolini Kruševca su u proseku gubila između trideset i sto stanovnika u periodu od 2002. do 2011. godine.
Šta pokazuje komparativna analiza broja stanovnika u pojedinim seoskim naseljima od 2002. do 2011. godine?
Broj stanovnika Belasice pao je sa 402 na 339, Bovna sa 179 na 149, Pasjaka sa 312 na 249, sela Stanci sa 417 na 347 a susednog sela Lovci sa 228 na 170. Rosica je u ovom periodu spala sa 241 na 195 stanovnika. Buci sa 433 na 351 a Bukovica od 242 na 207.
Podaci nisu poražavajući samo za mala sela u brdsko-planinskom području. Vitanovac je za samo 20 godina sa 934 pao na 602 stanovnika, Kukljin sa 2.068 na 1.535 a Šanac za devet godina od 1.153 na 978 žitelja. Trebotin je 2002. godine imao 681 stanovnika a 2011. godine ravno sto manje – 581. Zdravinje je 1991. godine imalo 1.115 stanovnika, 2002. godine 898 a na prošlom popisu 738 što je za skoro 30% manje.
Prema prognozama demografa Rlica je do 2021. godine trebala da ostane bez stanovnika. Ovo planinsko selo je 2002. godine imalo 41 stanovnika a 2011. godine 26. Čini se da su se stručnjaci u ovom slučaju prevarili ali , ipak, ostaje opasnost da u skorijoj budućnosti ovo selo “opusti”.
Problem sa smanjenjem broja žitelja imaju i sela koja se nalaze pored važnih komunikacijskih puteva i blizu, na 10 do 15 kilometra, Kruševca. Tako je broj žitelja Gaglova smanjen sa 811 na 689, Globodera sa 1.656 na 1.390.
Istine radi treba reći da postoji i desetak naselja u kojima je broj stanovnika povećan između dva popisa ali se uglavnom radi o naseljima koja su u takozvanom “prstenu” oko Kruševca, poput Dedine, Kapidžije, Lipovca, Mudrakovca, Čitluka i koja su atraktivne lokacije za doseljavanje.
Komparativna analiza broja stanovnika u samom gradu Kruševcu i seoskim naseljima jasno ukazuje na trend smanjenja broja žitelja u selima. Na popisu 2002. godine na gradskom području je živelo 57.347 stanovnika a devet godina kasnije 58.745. Dakle, došlo je do povećanja. Na drugoj strain broj stanovnika u seliam smanjen je sa 74.021 2002. godine na 70.007 2011. godine. A šta tek reći za podatak da je u selima u okolini Kruševca 1971. godine živelo čak 88.507 stanovnika što je u tom trenutku bilo skoro 75% ukupnog broja stanovnika opštine.
Zašto dolazi do ovakvih negativnih trendova i kako se oni mogu sprečiti?
Odgovor na prvo pitanje je u isto vreme jednostavan i složen, jer se razlozi za postepenu propast srpskih sela mogu pronaći u kombinaciji različitih faktora. Neadekvatna infrastruktura, loš ekonomski položaj naspram grada, nedovoljno kulturnog i edukativnog sadržaja ili mali kvalitet istog su neki od razloga zbog kog ljudi gravitiraju prema gradu ili prema inostranstvu ukoliko se i grad ne pokaže zadovoljavajućim.
Marta 2022. godine predstavnici Udruženja građana za podršku evropskim integracijama ‘’Evrokontakt’’ iz Kruševca su posetili tri sela u okolini Kruševcu – Veliku Kruševicu, Mačkovac i Veliki Šiljigovac kako bi ispitali stanovnike tih sela o kvalitetu njihovog života i poboljšali ga. Problemi s kojima se suočavaju su nedovoljno razvijena putna, energetska i komunalna infrastruktura i nedovoljna zdravstvena i socijalna zaštita.
Nedostatak kulturnih institucija i sadržaja je problem koji je pre svega vezan za mlade kojih je inače u Srbiji sve manje. Mladi žele druženje i da konzumiraju sadržaj koji rezonuje s njima a kog nema u selima koja se posmatraju kao zaostala.
Prisutni su i problemi koji se tiču posla dostupnog na selu – poljoprivrede, jer domaći proizvođači moraju da se takmiče sa jeftinijim i kvalitetnijim proizvodima iz inostranstva.
Kako je ranije navedeno, stanovništvo sve više stari a to na seoskom području stvara specifične probleme. Zbog migracija mladih u grad i inostranstvu na selu ostaje veliki broj starih osoba koje nisu u stanju da se bave poljoprivredom a ostali prihodi su im, često, niski i nedovoljni za kvalitetan život. Pored toga, teže dolaze do zdravstvene zaštite kao i raznih drugih usluga koje su im neophodne.
Po svemu sudeći, sudbina sela u okolini Kruševca je identična ostalim selima u Srbiji i nije nimalo svetla. Izuzev pomoći koju pružaju pojedine nevladine organizacije i udruženja, bez veće i kvalitetnije pomoći države sela su osuđena na to da svake godine gube stanovnike i stare.
Comments are closed.